37 sgg. Nella bolla di scomunica di Innocenzo IV, del 1248, era detto, fra l’altro, di Ezelino: «Sed eius efferata crudelitas sic in omnes excandet ut nec fortune nec vite pepercit etiam amicorum nec sexus miseratus fuerit in quibuslibet vel etatis nec alicuius religionis vel Ordinis veneratus honorem, cecans parvulos innocentes, adultos nequiter perimens diversis excogitatis in eos generibus tormentorum. Et quod pudorosum est cogitare vel loqui, horrido sectionis impie cultro tam feminas, ut dicitur, eunuchizante quam mares, spem future prolis occidens in superstitibus occisorum, ut ex intentione quodammodo fuit eorum etiam, quos adhuc in lumbis natura non protulit, homicida» (MURATORI, Antiq. Italicae M. Ae., IV, p. 517; G. B. VERCI, Storia degli Ecelini, III, p. 309). Degli eccidi di Ezelino, Rolandino parla piú volte. Di quelli dell’agosto 1254, in Padova, scrive: «Tunc eciam per multas contratas per Paduam multi pueri sunt cecati, post quod circa dies .XV. castrabantur, et fuerunt numero circa .XXXV.» (p. 108). E ancora, a proposito delle stragi di Verona e di Vicenza: «nulli vel valde pauci manus eius sanguineas effugerunt, quin immo sunt mortui quasi generaliter omnes ... nunc ferro, nunc igne, nunc carcere, nunc tormento: et qui non mortui sunt depauperati sunt prorsus et quasi compulsi ad mendicandum» (p. 109). Il che strappa al cronista un’esclamazione analoga a quella di U. di S. C. Negli Annales Sancte Iustine, sotto l’anno 1252, leggiamo: «Catervatim milites et maiores natu in foro gladiis necabantur, et membra frustratim precidebantur et rursum collecta et imposita rogis, igne subposito cremabantur. Frater fratrem, consobrinus consobrinum, amicus amicum tradebat ad mortem et propriis manibus trucidabat ... Filii nobilium et aliorum civium oculis privabantur et eorum genitalibus amputatis, includebantur in carceribus tenebrosis ubi moriebantur famis orribili cruciatu. Matrone nobiles et delicate et virgines speciose fame, peste, iniuriis et afflictionibus indifferenter tam maiores quam minores a carnificibus necabantur» (Mon. Germ. Hist., Script., XIX, p. 162). Inutile ricordare gli antichi commenti al canto XII, v. 110 dell’Inferno. |
